Hücrenin merkezinde neler oluyor?(UNIV101 Semineri)

Fen Fakültesi UNIV 101 Semineri

Hücrenin merkezinde neler oluyor?

Yrd. Doç. Dr. Elif Nur Fırat Karalar, Koç Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü

Tarih:   29 Mart 2017, Çarşamba

Saat:    17:30

Yer:      SCI Z24

Çoğu hayvan hücresinin merkezinde bulunan “sentrozom” olarak bilinen bir organel bulunur. Sentrozom hem yapısal hem de fonksiyonel olarak hücrelerde bulunan en kompleks organellerden biridir. İlaveten, sentrozom yapı ve fonksiyon bozuklukları insanlarda birçok farklı hastalıkla ilişkilendirilmiştir. Sentrozom hücre iskeletinin bir parçası olan mikrotübülleri oluşturup organize eder ve bu görevi hücre bölünmesin sırasında kromozomlarin yavru hücrelere eşit olarak dağıtılması için çok önemlidir. Sentrozomun hücre bölünmesi ile ilişkili görevlerinde oluşan bozukluklar kansere sebep olmaktadır. Sentrozomun merkezinde bulunan sentriyoller evrimsel olarak korunan 9 parçalı simetrik yapılardır, ve silya ve kamçı olarak bilinen hücre çıkıntılarını oluştururlar. Silya ve kamçı hücre hareketinde, hücre içi ve hücrelerarası sinyal iletiminde önemli rol oynar. Hareketli silya ve primer silyum olarak iki gruba ayrılan silyalardan primer silyum son yıllarda en çok ilgi görüp araştırılan hücre yapılarından olmuştur, çünkü primer silyum birçok sinyal yolağının hücreler tarafından alındığı ve hücrelere iletildiği “hücre anteni”dir. Primer silyum yapı ve fonksiyon bozuklukları gelişimsel bozukluklar olan “silyopati”lere sebep olur. Silyopatiler retina dejenerasyonu, polidaktili, böbrek kisti, obezite, diyabet ve nörobilişsel bozukluklar gibi semptomlarla karakterize edilen multisistemik genetik hastalıklardır. Bugün yapacağım konuşmada ilk olarak sentrozomun yapısal ve fonksiyonel kompleksitesinden bahsedeceğim, sonrasında da sentrozom bozuklukları neticesinde ortaya çıkan kanser ve silyopatilerin fenotiplerinden ve olası tedavi yöntemlerinden bahsedeceğim.

Özgeçmiş

Yrd. Doç. Dr. Elif Nur Fırat Karalar 2004 yılında Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden mezun olduktan sonra Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’de Prof. Matthew Welch’in laboratuvarında aktin sitosikeletonu üzerinde doktorasini yaptı. Doktora sonrası araştırmaları sırasında Stanford Üniversitesi’nde Prof. Tim Stearns’ün laboratuvarında sentrozom ve silyalar üzerinde çalıştı. 2014 yılında Koç Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde kurduğu Hücre İskeleti Araştırma Laboratuvarı’nda sentrozom ve siyaların yapıları ve çalışma mekanizmaları üzerinde araştırma yapmaktadır. Dr. Fırat Karalar‘ın araştırmaları ERC Başlangıç Fonu, Royal Societry Newton Araştırma Desteği, LOREAL-UNESCO ve TUBA-GEBIP’in içinde olduğu prestijli fonlar tarafından desteklenmektedir.